Liên giới tính là một thuật ngữ dùng để chỉ những người sinh ra có cấu trúc sinh dục không rõ ràng, không giống với suy nghĩ thông thường về nam hay nữ. Theo thống kê, trên thế giới hiện nay cứ có 2000 ca sinh thì lại có 1 ca là liên giới tính.
1. Liên giới là gì?
Liên giới tính hay tiếng Anh là Intersex là thuật ngữ dùng để chỉ những người có các đặc điểm về giới tính (bộ phận sinh dục, bộ nhiễm sắc thể, nội tiết tố, cơ quan sinh sản) bị khiếm khuyết nên chưa thể xác định rõ giới tính cụ thể.
Theo các chuyên gia, giới tính sinh học không chỉ được xác định ở các đặc điểm bên ngoài mà còn phụ thuộc vào các yếu tố cấu tạo bên trong như tử cung (nữ giới), tinh hoàn (nam giới), bộ nhiễm sắc thể giới tính (XX hoặc XY), hormone sinh dục. Đối với người bình thường, các dấu hiệu trên sẽ nhất quán nên xác định được giới tính nam hay nữ, còn với người liên giới tính thì ngược lại, họ có thể bị rối loạn một trong các yếu tố trên.
Một số dấu hiệu thường thấy ở người liên giới như:
– Bộ phận sinh dục không rõ là nam hay nữ
– Cấu trúc cơ quan sinh sản bên trong không phát triển hoàn thiện
– Không có sự đồng nhất giữa bộ phận sinh dục ngoài và cơ quan sinh sản bên trong (chẳng hạn có buồng trứng, tử cung nhưng lại có dương vật bên ngoài và ngược lại)
– Bộ nhiễm sắc thể không bình thường (không phải XX – nữ, hay XY – nam)
– Rối loạn nội tiết tố sinh dục (hormone giới tính)
Tuy nhiên không phải cứ có dấu hiệu bất thường ở cơ quan sinh dục là người liên giới bởi theo số liệu thống kê dấu hiệu này chiếm rất ít. Chỉ khi đi khám, làm các xét nghiệm mới biết được mình là người liên giới. Đó là lý do khiến nhiều người không biết mình thuộc người liên giới cho đến khi chết.
Người liên giới là gì
2. Những nguyên nhân dẫn tới liên giới
Theo thống kê của Cộng đồng Liên giới tính Bắc Mỹ (ISNA), người liên giới chiếm khoảng 1-2% dân số, tức là cứ 2000 người thì có 1 người là liên giới. Đây là điều hoàn toàn bình thường và cho thấy rằng người liên giới vẫn luôn tồn tại chỉ qua là họ chưa phát hiện hay tự giấu bản thân mà thôi.
Hiện nay chưa có nghiên cứu khoa học nào chỉ rõ nguyên nhân chính xác dẫn đến hiện tượng liên giới. Các chuyên gia chỉ căn cứ vào các yếu tố xác định giới tính sinh học để đưa ra các dấu hiệu xác định. Theo đó, có người bị rối loạn bộ nhiễm sắc thể, tức là có thể mang cả nhiễm sắc thể XX và XY; bị rối loạn hormone giới tính (phân bố không đồng đều các hormone estrogen, testosteron); sự phát triển bất thường cơ quan sinh dục và sinh sản.
Đôi khi, có thể do hội chứng MRKH ở bé gái, sinh ra không có buồng tử cung, mắc chứng tăng sản thượng thận bẩm sinh khiến cơ thể chỉ sản xuất được hormone testosterone và androgen mà không sản xuất được estrogen. Điều này dẫn đến việc cơ quan sinh dục nam hóa cao, không rõ ràng. Thậm chí có những bé gái đến tuổi dậy thì vẫn chưa có kinh nguyệt đến khi đi khám mới biết cấu tạo bên trong là nam giới.
2.1 Phân loại liên giới
Do sự rối loạn các chức năng khác nhau nên người liên giới khá đa dạng. Nghiên cứu cho thấy có khoảng 40 dạng Intersex khác nhau liên quan đến gen, hormone, nhiễm sắc thể,…Dưới đây là một số dạng liên giới chính.
2.2 Liên giới tính giả ở nữ
Đây là những người sinh ra là nữ nhưng lại có bộ phận sinh dục ngoài bị nam hóa do tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều hormone nam androgen gây ra hiện tượng âm vật phì đại, 2 môi lớn dính vào nhau như bìu.
2.3 Liên giới tính giả ở nam
Đây là những người sinh ra là nam, vẫn mang bộ nhiễm sắc thể XY nhưng lại có bộ phận sinh dục giống nữ. Nguyên nhân của hiện tượng này là do ảnh hưởng của môi trường hóa khiến hormone Testosterone – hormone cần cho sự phát triển của nam giới không tiết ra đủ.
2.4 Liên giới tính thật
Đây là nhóm người sinh ra có bề ngoài là nữ nhưng cấu tạo bộ phận sinh dục lại có cả tinh hoàn và buồng trứng. Tuy nhiên, bộ phận này hầu như không thể hoạt động và nó giống như một người có cả 2 bộ phận sinh dục.
2.5 Nữ hóa có tinh hoàn
Xét theo phương diện phôi thai học, đây là những người giống liên giới tính giả nam, tuy nhiên họ coi mình hoàn toàn là nữ và có bộ phận sinh dục giống như phụ nữ. Họ có âm đạo nhưng bị bịt một đầu, không có tử cung, vòi tử cung không phát triển, không có hành kinh và tinh hoàn tập trung ở bụng hoặc môi lớn.
2.6 Loạn sinh tuyến sinh dục kết hợp
Đây là nhóm người khác đặc biệt vì có cấu trúc đường sinh dục không rõ ràng. Cấu trúc có thể là nữ, hoặc là nam nhưng có thể là cả hai nên khi dậy thì họ không có kinh nguyệt, tuyến vú cũng không phát triển. Và họ cũng không có khả năng sinh con.
Những nhóm người liên giới tính cơ bản hiện nay
3. Các trạng thái liên giới có nguy hiểm không
Hiện nay, chưa có nghiên cứu nào khẳng định các dấu hiệu của liên giới ảnh hưởng đến sức khỏe. Cũng không có bằng chứng nào cho rằng họ thường bị ốm đau hay bệnh tật. Tuy nhiên, việc rối loạn các yếu tố xác định giới tính ở liên giới nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như khả năng sinh sản.
4. Cách xác định người liên giới bằng việc thăm khám và tìm nguyên nhân
Nhiều người vẫn có quan điểm liên giới là người có 2 bộ phận sinh dụ hoặc bộ phận sinh dục không rõ ràng, thực tế lại không phải như vậy. Bởi có nhiều trường hợp phải đi thăm khám trực tiếp mới phát hiện ra, đó là lý do các chuyên gia khuyên chúng ta nên đi kiểm tra để xác định nguyên nhân rõ ràng.
Có hai bộ phận sinh dục hay không xác định rõ bộ phận sinh dục là nam hay nữ chỉ là dấu hiệu bên ngoài và nó cũng không khẳng định 100% bạn là liên giới. Bởi giới tính được xác định bằng cả đặc điểm cấu tạo cơ quan sinh sản bên trong như tử cung buồng trứng ở nữ, tinh hoàn ở nam, nội tiết tố nam và nữ, bộ nhiễm sắc thể giới tính. Đôi khi người có cơ quan sinh dục bình thường (có âm vật hay dương vật) cũng có thể là người liên giới.
Cách xác định một người thuộc về cộng đồng liên giới tính
5. Phương pháp điều trị cho người liên giới
Phương pháp giúp người liên giới xác định lại giới tính của mình phổ biến nhất của mình hiện nay là phẫu thuật. Tùy vào các dấu hiệu, cuộc phẫu thuật không chỉ nhằm mục đích thẩm mỹ mà còn giúp bảo vệ sức khỏe hay tính mạng của họ.
Chẳng hạn với người liên giới giả, bác sĩ sẽ tư vấn cắt bộ phận sinh dụ và giữ lại bộ phận thật. Còn với người liên giới thật thì họ có thể tự quyết định lựa chọn bộ phận nào phù hợp với giới tính và xu hướng tính dục họ mong muốn.
Tại Việt Nam, nhà nước cũng đã ban hành Nghị định xác định lại giới tính cho người liên giới vào ngày 05/08/2008. Theo đó, những người bị khuyết tật về giới tính hay chưa giới tính chưa rõ ràng có thể có thể phẫu thuật xác định giới tính của mình. Đây là trong trường hợp khuyết tật, còn nếu bạn muốn phẫu thuật chuyển giới theo mong muốn thì luật pháp Việt Nam chưa cho phép và và có thể vi phạm pháp luật nếu bạn cố tình vi phạm.
Nhưng hiện nay, phẫu thuật điều trị giới tính ngày càng được gây tranh cãi vì nhiều người sau khi trải qua phẫu thuật họ cảm thấy bị tổn thương về thể xác lẫn tinh thần. Họ cảm thấy không hài lòng về giới tính khi sinh ra mà quyết định thay đổi giới tính khác phù hợp với cảm nhận của mình.
6. Khả năng sinh sản ở người liên giới
Liên giới họ vẫn có ham muốn tình dục và nhu cầu sinh sản như người bình thường. Tuy nhiên do khiếm khuyết về cơ quan sinh sản nên đa phần họ thường khó có con, bị hiếm muộn rất nhiều và cần đến sự can thiệp của y học.
Do bị rối loạn gen, hormone giới tính, cơ quan sinh sản kém phát triển như phụ nữ không có tử cung, nam giới ít tinh trùng,… ảnh hưởng rất lớn đến việc sinh sản. Các chuyên gia cũng khẳng định rằng dù có được y học điều trị kịp thời thì kết quả là vô cùng bất khả thi bởi y họ không thể can thiệp được vào quá trình rối loạn cấu trúc di truyền.
7. Các vấn đề xã hội đối với người liên giới
Tại Việt Nam, hiện nay khi nói đến người liên giới mọi người vẫn dùng những từ như “bi kịch”, “nỗi đau”, “tạo hóa trớ trêu”, “cuộc đời bất hạnh” và xem đó là một khuyết tật, một căn bệnh cần chữa trị. Do đó cũng giống như các bản dạng giới trong cộng đồng LGBT, họ vẫn bị kỳ thị, phân biệt đối xử và gặp nhiều khó khăn khi đi xin việc làm, tiếp cận y tế,….
Tiếp theo, mô hình điều trị phẫu thuật xác định giới tính chưa thực sự với họ. Vẫn chưa có nghiên cứu nào chỉ ra rằng việc phẫu thuật có giúp họ thấy thoải mái hay có ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ hay không. Bởi liên giới không thể phát hiện sớm nhiều khi phải đợi bạn dậy thì, có các dấu hiệu bất thường đi thăm khám thì mới có kết luận chính xác được.
Cuối cùng, vẫn chưa có các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về Intersex cũng như giúp người liên giới xóa bỏ các rào cản hòa nhập với xã hội.
Chúng ta cần hiểu rõ liên giới tính là gì? Những người sinh ra có cấu trúc bộ phận sinh dục bên trong hoặc bên ngoài khác với đặc điểm bình thường. Tuy nhiên, như bao người khác họ vẫn có ham muốn tình dục, muốn sinh con và hơn hết là muốn xã hội “sự khác biệt” của họ như một trạng thái tự nhiên.